Stanisław Gałoński | Muzyka poważna
GAŁOŃSKI STANISŁAW – dyrygent, popularyzator muzyki dawnej, animator życia muzycznego. Laureat Złotego Fryderyka 2022
Urodził się w 1930 roku w Ostrowczyku na Podolu. Mając 12 lat został organistą w kościele, gdzie założył chór kościelny. W 1945 roku, po opuszczeniu rodzinnych stron, znalazł się w Grybowie, a następnie w Raciborzu, gdzie zdał maturę. Zamieszkał następnie w Krakowie, kształcąc się w Średniej Szkole Muzycznej w klasie fortepianu prof. A. Taubego i fletu prof. J. Skawińskiego.
Współpracował z orkiestrą Filharmonii Krakowskiej. Od 1948 do 1960 roku był organistą w kościele św. Barbary i prowadził tam chór. Studiował muzykologię na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz do 1955 dyrygenturę w PWSM u W. Krzemieńskiego i B. Wodiczki. Był dyrygentem chóru Filharmonii Krakowskiej (1955–1958) i Opery (1958–1961), gdzie prowadził spektakle i chór, pracując jednocześnie w Średniej Szkole Muzycznej w Krakowie, gdzie zorganizował pierwszą w Polsce szkolną orkiestrę i chór oratoryjny, występujący m.in. na estradzie Filharmonii Narodowej.
W 1961 roku przeniósł się do Bydgoszczy i zorganizował tam zespół muzyki dawnej Capella Bydgostiensis pro Musica Antiqua. W latach 1966–1968 był wykładowcą PWSM w Gdańsku. W 1970 roku powrócił do Krakowa, zakładając orkiestrę Capella Cracoviensis. Koncertował z nią (1970–2008) w kraju i za granicą: w Europie, Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Chinach, Japonii, Korei Pd. i na Tajwanie oraz w Watykanie.
Brał udział w wielu festiwalach muzycznych w kraju i za granicą. Dokonał licznych nagrań płytowych, przede wszystkim dawnej muzyki polskiej, m.in. cykli Musica Antiqua Polonica, Początki polifonii, a także Kolędy polskie i Pieśni wielkopostne. Wykonywał też dzieła kompozytorów współczesnych (m.in. Strawińskiego, Pendereckiego, Panufnika, Palestra), z których wiele było mu dedykowanych. Dokonał licznych nagrań telewizyjnych do cykli popularyzatorskich i edukacyjnych. Jest dwukrotnym laureatem nagrody Fryderyk. Został wyróżniony także nagrodą Orphée d’Or L’Académie du Disque Lyrique za nagranie cyklu Offertoria i Communiones M. Zieleńskiego.
W 1975 roku założył i sprawował kierownictwo artystyczne (do 1991 roku) Starosądeckiego Festiwalu Muzyki Dawnej. W 1976 roku zorganizował i zaprojektował festiwal Muzyka w Starym Krakowie, szefując mu do dnia dzisiejszego. Jest także współorganizatorem festiwalu Muzyka w Starym Lwowie. W 1982 roku przywołał działalność i twórczość kompozytorską historycznego zespołu Capella Rorantistarum, powołanego w 1540 roku przez Króla Zygmunta I Starego. Obecnie zespół ten działa pod nazwą Królewscy Rorantyści. Stanisław Gałoński powołał też przy Fundacji Capella Cracoviensis zespół wokalny Collegium Zieleński, dla popularyzacji twórczości tego genialnego kompozytora polskiego baroku.
Jest laureatem Nagród Miasta Krakowa, Wojewody Krakowskiego, odznaczony m.in. Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, orderem Pro Ecclesia et Pontifice, Srebrnym Medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artis, Brązowym Medalem Cracoviae Merenti, medalami za zasługi dla Bydgoszczy, Starego Sącza, Wrocławia, Filharmonii Krakowskiej, medalem Piwnicy pod Baranami, Nagrodą Allianz. Jest honorowym obywatelem miasta Stary Sącz.
Jest założycielem i fundatorem Fundacji Capella Cracoviensis, powołanej dla stworzenia siedziby i realizowania szeroko zakrojonych celów artystycznych Capelli Cracoviensis oraz doprowadzenia do budowy w Krakowie nowoczesnej sali koncertowej, służącej życiu muzycznemu miasta.
classic